گنجینه مارلیک هنری در دشت های پهناور شایستگی

گنجينه مارليک هنری در دشت های پهناور شايستگی

✍تورج رهبر گنجه

ايران سرزميني است که گنجينه هاي سرشاري از تمدن و فرهنگ،جهان ستاني ،و جهانداري ،زاد و توشه درخود دارد.اندوخته هاي اين رهروي پر پيچ و خم ،بنيان تمدن ما را تشکيل مي دهد از اين سبب ،بايد براي گذشته ها و گذشتگان خود احترام فراوان قائل شويم که مايه فخر و مباهات ما ومملو از درس آموزي ها و عبرت ها است.که ازهر يک از اين آثار براي همگامي با کاروان به سرعت پيشرفته و پيشرو حال و آينده بهره مي گيريم.ما حق نداريم به فرهنگ و ميراث و بانيان اين مواريث کهن بي اعتناء باشيم.

آندره مالرو فرانسوي دانشمند شهيري که در هنر و ميراث ايران جذب شده است در مجله سخن ترجمه فتح الله دولتشاهي در سال 1340 مي نويسد:

“روح ايراني از هنرش ژرفتر است.

اين هنردر همان حال مانند پرتوي از نور در گردش اعصار تغيير شکل مي يابد.همچون رودي از صفا ،نظم و آزادي که از آستانه مغان و روحانيان کهن سرچسشمه گرفته باشد.بانگاهي به تمدن هاي نهفته در جيرفت و حسنلو،کلاردشت و مارليک در مي بابيم تمدن هاي سترگي در دشت هاي پهناور شايستگي با هميت مردمي به سوي جهاني شگفت که درآن جز صفا و آرامش وآزادي هيچ چيز نيست جريان يافته است .هر يک از اين تمدن ها از فراز اعصار و مسافات ،جهانيان را از سرچشمه زلال و جان پرور هنر خويش سيراب ساخته اند.

بدان سان که در جهان خارج بلندي نشسته است و در عالم معني نيز جايگاهي رفيع دارند.اين مهدکهن گسترتاريخي ،کهن ديار بي دروغ اهورايي ،سرزمين نوخاسته و تازه به دوران رسيده نيست که تاريخ و هنر آن در يک سطر و يا کتاب بگنجد.تمدن با شکوهي را شامل شده است که دوران هاي موفقيت چند هزارساله را طي کرده است .مارليک نمونه شگرف و بي همتايي از ميراث گرانبار اين سرزمين است که گرچه به ظاهر گفته بيشماربرآن رفته است ليکن ناگفته هايش هنوز بيشمارتر مي نماياند.

هنوز به گونه اي پيام تاريخي پارچه هاي مکشوف و مهرمزين به خط ميخي درکنار ظروف چشمگير وممتاز آن شنيده نشده است.چگونگي مراودات مردم جازم کول با پيلا قلعه و نخستين مکان استقرار اين قوم در بين پنج تل همجوار در کنار معماري آن ابهامات فراواني دارد.مکان استقرار سلاطين مارليک به قول کاشف آن(مرحوم نگهبان در کجا بايد جست)اين ظروف محير العقول با چه هدف و با حمايت کدام طبقه درحد جهاني رشد کرده است؟

از نقاط اوج و شگفتي‌هاي ديگر صنعت مارليک جام هاي شيشه‌است که از اولين نمونه‌هاي صنعت شيشه سازي بشر با سبک پيشرفته مي باشد که ناگفته ها دارد.پاسخ به دهها پرسش ديگرکه مي تواند برعزت و عظمت مارليک بيفزايد.تمدني که از راه بس دور و داراز با کوله باري عظيم از ميراث وهنر رسيده است هم بايد زواياي تاريک تاريخ آن روشن گردد وهم موجويت آن حفظ شود.پنجم آذرماه سال 1356 مارليک درفهرست ميراث ملي ثبت گرديده است با گذشت 37 سال هنوز ابهامات فراواني در خصوص تعيين حريم آن وجود دارد-37سال فرصت مناسبي بود تا اين تپه بزرگ و منحصربفرد با شهرت جهاني از سوي مسولان ميراث فرهنگي در فهرست ميراث جهاني قرار گيرد.بيش از 97درصد مردم منطقه هنوز با جام مارليک ديدارحضوري نداشته اند شايسته است هر پنجم آذر به بهانه کشف اين ميراث بزرگ،متوليان ميراث فرهنگي استان و شهرستان رودبار،شور و اشتياق وصف ناپذيري در مردم براي توجه به ميراث و فرهنگ ايجاد نمايند.ديدن اين گنجينه ها حق مردم رودبار و منطقه است که در طبقه فوقاني موزه ايران باستان نگاهباني و نگهداري مي شود.رودبارهمانگونه که بارها گفته ايم شايسته و نيازمند موزه ي به نام( مارليک )است تا مردم منطقه بتوانند توانمندي هاي شايسته نياکان خود را در آنجا به تماشا بنشينند.