مرثیه ای بر روستاهایی که با احداث سد شهر بیجار به زیر آب رفتند ...

✍ بابک قلی زاده دارستانی

سد آیت ا...بهجت شهر بیجار در شهرستان رودبار استان گیلان در محل تقاطع دو شاخه رودخانه های زیلکی و دوآبان در نزدیکی روستای شهر بیجار در فاصله ۲۰ کیلومتری شهرستان رشت و ۳۱ کیلومتری شهرستان رودبار است.
عملیات ساخت این سد در تاریخ ۱۳۸۳ آغاز شد و در سال ۱۳۹۳ به پایان رسید. از مهمترین اهداف این سد تامین آب شرب مورد نیاز شهرستان های استان گیلان و آب مورد نیاز ۱۵۰ هکتار از اراضی کشاورزی بود.
تولید حداکثر ۶/۳ مگاوات انرژی برقی آبی توسط سه دستگاه توربین با ظرفیت تولید هر کدام ۲/۱ مگاوات است.
برای اجرای چنین طرح های اقتصادی،مهمی که نقش اساسی در پیشرفت و توسعه استان دارد باید همراه با پیوست فرهنگی باشد که متاسفانه بعد از شصت و سال اندی روستای خندان با آن همه سابقه تاریخی که ناصر خسرو در سفرنامه اش بدآن اشاره داشته است که با تاسیس سد سفیدورد در منجیل در سال ۱۳۴۰ این روستا به زیر آب رفت؟ اما این بار فاجعه ای بزرگتر بوقوع پیوست آن هم در منطقه بلوکات شهرستان رودبار و احداث سد شهر بیجار از همان سال های ابتدایی احداث سد دولت شروع به خریداری خانه های مسکونی و زمین های آبادی های بخش بلوکات مبادرت کرد. اهالی خیلی سریع شروع به فروش خانه و زمین های خود و مهاجرت به رشت و رودبار را آغاز کردند؟
اما در پس آن روستاهای زیادی به لحاظ تاریخی در پی احداث آن از بین رفتند و سد آنان را با خود به زیر اعماق آب فرو بُرد؟
روستاهایی نظیر رودسرا، دیلم ده، گیل زارود، میران، سیاه نی، کردسرا، لپه سرا و چانه سرا و....با جمعیتی که مجبور شدند خانه و کاشانه ای که سال ها اجداد و نیاکانشان در آن سکنی داشته بودند را رها و به شهرها مهاجرت کنند؟ آیا شایسته نبود روستاهای جدیدی با همین نام در اطراف سد تاسیس می‌شد و دولت اهالی را با امکانات ساخت خانه و رفاهی و جاده و...اسکان می‌داد تا هویت تاریخی و فرهنگی این روستاها باقی می‌ماند ؟ تاریخ این روستاها و مردمی که سال ها نیاکانشان بر روی این زمین ها کشاورزی و گله داری می‌کردند با قدمت هزار ساله دفن گردیدامروز دیگر نشانی از این آبادی ها و صداهای مردان و زنانی که به هم یاری یکدیگر را صدا می‌کردند شنیده نمی‌شود ؟متاسفانه دولت ها در طول این چهل سال با کارهای شتابزده و بدون کارشناسی که می‌بایست در حفظ و حریم چنین روستاهایی دارای برنامه ای مدون بودند با اینکه باعث‌ عدم ازبین رفتن این آبادی ها که نشدند هیچ از همه غم بارتر اهالی را بسوی مرکز شهرها کوچاندند؟ هویت تاریخی و فرهنگی این روستاها با آن همه قدمت تاریخی از بین رفت ؟ خدا می‌داند در پشت تاسیس این سدها و کارخانجات و راه ها و....که بدون پشتوانه علمی و تحقیقاتی بوده است چه بسیار آبادی ها با تاریخ هزارساله شان که هر کدام یادگاری از تاریخ ایران ما بوده اند معدوم شدند که قرن های متمادی باید بگذرد باستانشناسان از دل خاک، تاریخ مردم این آبادی ها را تخمین بزنند؟

اما در از بین رفتن آنان دوتفاوت عمده است :

آبادی هایی که در طول تاریخ و براثر حوادث و بلایای طبیعی و گذر زمان از بین رفتند....

آبادی ها و روستاهایی که با دست های انسانی بدون هیچ گونه پشتوانه علمی و تحقیقاتی و عدم داشتن پیوست فرهنگی در زیر خاک دفن شدند

نتیجه سخن اینکه آنچه که ما بدون برنامه و تدبیر با دست خودمان نابود می‌کنیم آیا نباید فاجعه بنامیم ؟

توضیح : برای دیدن تصاویر واضح تر و توضیحات بر روی آن با انگشت کلیک کنید 👇👇👇👇👇

سد شهر بیجار

روستای لپه سرا

روستای رودسرا