ریشه و پیشینه کردهای کرمانج عمارلو

ریشه و پیشینه کردهای کرمانج امارلو                                 

✍علی اکبری لیاولی

بطور کلی گروه های زیادی از مردم کُردتبار در مناطق که در ادوار مختلف تاریخی و به شیوه های مختلف جنگ با روس تزاری که استان گیلان را اشغال کرده بودند و گاه کوچ اختیاری و یا گاه تبعید افراد یک ایل وطایفه یا باو و یا بابت و علل دیگر در این مناطق ساکن شده اند و امروزه ردپای آنها در این مناطق دیده می‌شود. چه مردمی که خود را کورمانج محسوب می‌کنند، چه نام هایی که از طایفه های کُرمانجی باقی مانده است و چه مناطقی که نام آنها نشاندهنده ی ردپای کُرمانج ها در مناطق های رودبار زیتون مشاهده میشود

نام عمارلو برگرفته از نام یکی از اقوام کورمانج است واین ایل زیر شاخه از ایل بزرگ زعفرانلو است.ایل عمارلو درسال 1141 حدود 300 سال پیش توسط نادر شاه از مناطق خراسان بزرگ بویژه از دشت ماروسک(تحت جلگه ) در 60 کیلومتری نیشابور به شهرستان رودبار برای دفاع ا ز مرزهای شمالی استان گیلان در برابرقوای روس کوچانده شدند واین ایل با ورود به منطقه خورگام نام آن را به عمارلو (انبار لو- امبارلو ،امارلو)تغییر دادند که حدودا چند بخش شهرستان رودبار زیتون کنونی است.وسیع ترین گستره عمارلو در زمان افشاریان بوده که از کرانه های دریای قزوین گرفته تا منطقه تنکابن وقسمتی از زنجان وطارم را نیز در بر میگرفت.آنگاه که بی ریا در کنار ایل عمارلو نشستی با دل وجان دوستت خواهند داشت تا ابد مهمان نوازی,صداقت ‘جنگجویی وغیرت گوشه ای از خلق وخوی مردوزن ایل عمارلو است ایلی که همیشه رسم ونامشان در غیرت وجنگاوری خوش درخشیده است گرچه شاید با شنیدن نام زعفرانلو یک قوم در ذهن شما خطور میکند اما این ایل از طایفه های کوچک وبزرگ تشکیل شده که مشهورترین آن ایل عمارلو است

خدمت دوستان عزیز عرض شود که دسته ای از کُرمانج که بیشتر آنها حدودا. 300سال قبل از این در یک فرآیند کوچ از خراسان بزرگ به این نواحی آمده اند، هنوز هم شاخصه ی اصلی هویت خود یعنی زبان کُرمانجی را حفظ نموده اند و با این زبان سخن می‌رانند.

لازم به ذکر است که ایل آمارلو در آن زمان بیشتر در منطقه ی دشت ماروسک نیشابور ؛ که آن زمان تحت فرمانروایی ایلخانی قوچان بودند و همچنین اطراف قوچان و بجنورد و شیروان و..... زندگی می‌کردند، برخی ساکن در روستاها و شهرها و برخی کوچرو. در اوایل زمامداری نادرشاه افشار ودوره زندیه وعده ای هم دوره قاجار و گروهی از افراد ایل ئاماران (آمارلو، عمارلو، امبارلو ،انبارلو) به فرماندهی چندین تن از خوانین و بزرگان ایل به سمت گیلان کوچ داده شدند و در مناطق کوهستانی اطراف رودبار زیتون ساکن شدند خدمت دوستان گرامی عرض شود که در تقسیمات و سلسله مراتب ایلی ایل عمارلو، به ترتیب ایل، طایفه، باو، اوبه و خانوار قرار دارند. در ساختار ایلی ایل عمارلو، قدرت مرکزی از آن رئیس ایل است که بصورت موروثی انتقال پیدا می‌کند. بعد از رئیس ایل "رئیس طایفه" قدرت مندترین فرد در سلسله مراتب ایلی ایل عمارلو است. هر طایفه نیز به نوبه خود از چند "باو" تشکیل می‌شود که در راس هر "باو" یک ریش سفید قرار دارد و به هنگام ضرورت مورد مشورت قرار می‌گیرد. تشکیلات کوچکتر از "باو"، "اوبه" است که "سر اوبه" هدایت آن را برعهده دارد.

در گذشته قدرت مرکزی ایل از اهمیت خاصی برخوردار بود به گونه ای که حیات و ممات ایل در گروه تصمیمات وی قرار داشت؛ اما هر چه طوایف گسترده تر و اوبه‌ها فراوانتر می‌شدند به همان اندازه از حیطه قدرت مرکزی در راس هرم کاسته و بر قدرت روسای طایفه ها افزوده می‌شده است.

عشایر ایل عمارلو به دلیل تصرف ولایت گیلان درگیری و جنگ با روس تزاری در گیلان به منجیل کوچ داده شدندکه توسط سردار آن ایل منجمله رستم خان در منجیل حق وردی خان دررودبار ولی خان در جیرنده پناه خان و باباخان در پاراو عطا سلطان خان در پیرکوه فتحعلی بیگ در برارود بهرام بیگ در چلکاسر، روستا سرمل محمدرضا کلانتر، شهباز بیگ برهسر اسفندیار خان لیاول و.... و درگیری حکام محلی در دامنه کوه های بینالود ‌بجنورد وقوچان با شاقلان خان و روشن سلطان و ابراهیم خان و....) که منجر به کوچرو به حومه رودبار از تبار ایل امارلو گردید، دردوران زندیه توسط حکام محلی به ‌پیرامون رودبارتبعید شدند وعده ای در این مناطق استقرارپیدا کرده و با ارام شدن اوضاع این دیار اکثرا در این سامان سکونت گزیدند.

نام عمارلو برگرفته از نام یکی از اقوام کورمانج است واین ایل زیر شاخه از ایل بزرگ زعفرانلو است.ایل عمارلو درسال 1141 حدود 300 سال پیش توسط نادر شاه از مناطق خراسان بزرگ بویژه از دشت ماروسک(تحت جلگه ) در 60 کیلومتری نیشابور به شهرستان رودبار برای دفاع ا ز مرزهای شمالی استان گیلان در برابرقوای روس کوچانده شدند واین ایل با ورود به منطقه خورگام نام آن را به عمارلو (انبار لو- امبارلو ،امارلو)تغییر دادند که حدودا چند بخش شهرستان رودبار زیتون کنونی است.وسیع ترین گستره عمارلو در زمان افشاریان بوده که از کرانه های دریای قزوین گرفته تا منطقه تنکابن وقسمتی از زنجان وطارم را نیز در بر میگرفت.آنگاه که بی ریا در کنار ایل عمارلو نشستی با دل وجان دوستت خواهند داشت تا ابد مهمان نوازی,صداقت ‘جنگجویی وغیرت گوشه ای از خلق وخوی مردوزن ایل عمارلو است ایلی که همیشه رسم ونامشان در غیرت وجنگاوری خوش درخشیده است گرچه شاید با شنیدن نام زعفرانلو یک قوم در ذهن شما خطور میکند اما این ایل از طایفه های کوچک وبزرگ تشکیل شده که مشهورترین آن ایل عمارلو است

طوایف مختلف یا بعبارتی عشایرایل عمارلو یکجانشین نبودهاند، از نیمه دوم اردیبهشت ماه مناطق قشلاقی خود را ترک کرده و به مراتع وسبزه زارهای ییلاقی کوچ می‌کنند و تا اواخر شهریور در آنجا ساکن می‌شوند و با سرد شدن هوا و کم شدن علوفه در مناطق ییلاقی، مجددا به مناطق قشلاقی خود باز می‌گردند.

زبان و گویش ایل اماران، کردی کرمانجی است و طوایف سیزده گانه آن عبارتند از: استاجانلو ،بیشانلو، چمخانلو، شمکانلو ،شاقلانلو، عزیزلو ،میرزا لو،کرانلو، و....حسک کوفولی، ولی لو ،أمرخانی پیراصلی، شارلویی ...رامی توان بر شمرد.

لطفا برای دیدن تصاویر واضح و توضیحات برروی آن با انگشت کلیک کنید 👇🏼👇🏼👇🏼👇🏼👇🏼👇🏼

سنگ‌ قبر کرمانجی

کردهای عمارلو