زندگینامه زنده یاد استاد محمد بهرامی

زندگینامه زنده یاد استاد محمد بهرامی

✍️بابک قلی زاده دارستانی

استاد محمد بهرامی سال 1305 در کوهپایه‌های رحمت‌آباد رودبار از مادری رودباری روستای کیاباد متولد شد. پدرش ابوطالب بهرامی، اهل تفرش و کارمند اداره دارایی بود. پدر طبع شعر و خطی خوش داشت. استاد تحصیلات ابتدایی را در تهران در دبستان‌های خاقانی (خیابان شاهپور) و ناصر خسرو (خیابان ایران) گذراند. او از همان کودکی به نقاشی علاقه‌مند بود و پدر که استعدادش را شناخت، وی را به هنرستان هنرهای ملی (اداره صنایع مستظرفه ) برد تا از استادان بنامی چون هادی تجویدی، امامی، زاویه و ... نقاشی بیاموزد.

دوره متوسطه را در دبیرستان ایرانشهر به پایان رساند و سپس وارد دانشکده هنرهای زیبا شد.

بهرامی اهل ورزش هم بود و در باشگاه «نیرو و راستی» در کوچه آسیدهاشم تمرین می‌کرد. زمانی که «منوچهر مهران» مدیر این باشگاه تصمیم می‌گیرد مجله «نیرو و راستی» را منتشر کند، چون می‌دانست بهرامی نقاشی هم می‌کشد، سفارش جلد مجله را به او می‌دهد. بهرامی هم شیر ایستاده‌ای را طرح می‌کند. این طرح جلد را برای چاپ، به چاپخانه روزنامه اطلاعات که یکی از مجهزترین چاپخانه‌های آن زمان تهران بوده، می‌برند. به طور اتفاقی، زنده‌یاد احمد شهیدی سردبیر اطلاعات ماهانه این طرح را می‌بیند و درباره طراح آن پرس و جو می‌کند. شهیدی کارش را می‌پسندد و به بهرامی پیشنهاد همکاری می‌دهد. بهرامی در این زمان فقط 17 سال داشت!

زنده‌یاد احمد شهیدی جزو مدیران خوش‌فکر و با ذوق نشریات کشور است و در تاریخ گرافیک ایران، دست‌کم دو نفر از پیشگامان را شناسایی کردم که توسط او به جامعه مطبوعات راه یافتند: فردریک تالبرگ و محمد بهرامی. شهیدی 27 مرداد 1386 درگذشت.

محمد بهرامی مدیر آتلیه اطلاعات می‌شود. کم‌کم به این فکر می‌افتد که مستقل شود. در سال 1325 نخستین آتلیه‌اش با نام «آرک» را با همکاری دوست و شاگردش جواد هاتف، در خیابان لاله‌زار (بالاتر از سینما ایران، پاساژ ابهری) مشترکا تاسیس می‌کند.

آرک جزو نخسیتن آتلیه‌های گرافیک در ایران است که سفارش‌های فراوانی هم داشت. بسیاری از استادان گرافیک و هنرهای تجسمی، در این آتلیه کار کرده‌اند. از جمله مرتضی ممیز، آیدین آغداشلو، محمد احصایی، علی اکبر صادقی، پرویز کلانتری، ‌محمد تجویدی، بوریس آسیریان، علی شاه‌میری (خوشنویس و فرمان‌نگار دربار)، حسین اسلامیان، محمد علی زاویه، علی اصغر معصومی، عباس کوه‌زاد و بیوک احمری.

او در این سال‌ها، دانشجوی دانشکده هنرهای زیبا هم بود و از استاد علی محمد حیدریان (درس طبیعت‌سازی)، هوشنگ سیحون (درس طراحی دکور)، محسن وزیری مقدم (درس تاریخ هنر) و ... آموخت.

دو سال بعد آتلیه آرک به آتلیه بهرامی تغییر نام می‌یابد و پس از مدتی که سفارش‌ها بیشتر می‌شود، آتلیه به مکان دیگری منتقل می‌شود. بهرامی آتلیه جدید را «پارس» نام‌گذاری می‌کند که در خیابان شاه‌آباد، کوچه محمودی قرار داشت.

مجلات روشنفکر آن دوره نظیر «سپید و سیاه» و «فردوسی»، در این آتلیه طراحی و لی‌آوت می‌شد. بهرامی از همین زمان، تصویرسازی و مینیاتورهای شاهنامه را شروع می‌کند که بعدها در قالب یک مجموعه نفیس به چاپ می‌رسد. او در این شاهنامه، رنگ و برخی ترکیب‌بندی‌ها را از نگارگری ایرانی الهام گرفت و پرسپکتیو را به آن افزود.

بهرامی در ادامه توسعه حرفه‌اش، چاپخانه گوتنبرگ را سال 1342 در خیابان سعدی راه‌اندازی می‌کند که از این دوره علاوه بر طراحی و لی‌آوت نشریات، کم‌کم سفارش‌های بسته‌بندی را هم می‌پذیرد. بسته‌بندی سیگارهای اشنو ویژه، آپادانا، طوس، فروردین، گرگان و قهرمان ازاین جمله است.

اسفند 1350 در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، مراسم بزرگداشت استاد برگزار می‌شود. پروفسور سید حسین نصر در این مراسم درباره مینیاتورهای شاهنامه بهرامی می‌گوید:« این آثار هماهنگی کاملی با عظمت این کتاب که بزرگترین اثر ادبی ایران است، دارند».

دسامبر 1972 (1351) از سوی بخش فرهنگی سازمان ملل متحد، آثار استاد در مقر این سازمان در نیویورک به نمایش گذاشته می‌شود. نیز اردیبهشت 1380 مراسم بزرگداشتی در خانه هنرمندان ایران، برای استاد بهرامی برگزار شد.

استاد بهرامی پس از انقلاب، چاپ گوتنبرگ را واگذار می‌کند و به تحقیق درباره «تاریخ هنر ایران» می‌پردازد. وی در این سال‌ها مشغول تالیف کتابی به همین نام بود .آخرالامر در ۲۵ اردیبهشت سال ۱۴۰۲ بعلت کهولت سن درگذشت .روانش مینوی باد